Beweren dat er geen sociale klassen meer bestaan, vindt hij even absurd als zeggen dat de aarde plat is. En snijden in openbare diensten bestempelt hij als een vorm van oorlog tegen de werkende bevolking. Met het boek Chavs deelt Owen Jones een stevige uppercut uit. Naar boven.
Owen wié? Veel kans dat u Owen Jones niet kent, maar evenzoveel kans dat dat nog komt. Zijn vlijmscherpe opiniestukken en zijn bestseller Chavs maakten hem een ster aan het Britse firmament. Op kousenvoeten verovert hij nu ook het continent.
Chavs verwijst naar de modeterm waarmee de Britse elite de arbeiders aanduidt. De arbeidersklasse, ooit het zout der aarde, is nu het schuim der natie. Over Het Kanaal word je liever niet meer uit een werkmansbroek geschud.
‘Ik ben aan dit boek begonnen uit frustratie’, vertelt Owen Jones. ‘Terwijl de gemiddelde Brit moet krabben om rond te komen, beleeft een kleine elite gouden tijden: in 2011 verdienden de directieleden van de top 100 van Britse bedrijven 49 procent meer dan in 2010. En dat jaar wás hun loon al met 55 procent gestegen. Toch durfde de Britse minister verantwoordelijk voor bezuinigingen zeggen dat alle Britten in hetzelfde schuitje zitten. Ik wilde het woord klasse terug in het debat brengen. Beweren dat klassen niet meer bestaan, is even absurd als verkondigen dat de aarde plat is.’
U spreekt zelfs van ‘klassenoorlog’. Is dat niet overdreven?
‘Helemaal niet. In Groot-Brittannië is Thatcher ermee begonnen. Maar ook in de rest van Europa zie je hoe er ingebeukt wordt op moeizaam afgedwongen sociale rechten. Regeringen snijden in openbare diensten en vertellen werkende mensen dat de economie van hun land competitiever moet worden en zij goedkoper en flexibeler. Miljardair Warren Buffet zei ooit: Klassenoorlog bestáát. En hij voegde daar aan toe: Maar mijn klasse, de rijke elite, voert de oorlog en is aan het winnen.’
De demonisering van de Britse arbeidersklasse, die je in je boek beschrijft, zie je als een van de gevolgen. Wat schuilt er achter?
‘Demoniseren is proberen recht praten wat krom is. Door te demoniseren hoef je niet meer over sociale en economische achterstelling en groeiende ongelijkheid te discussiëren. Geloven dat werklozen lui zijn, maakt het makkelijker te zeggen: eigen schuld, dikke bult. Het bestaat overal waar ongelijkheid bestaat en vaak wordt het gekruid met een snuifje racisme.’
In het voorwoord noemt komiek Nigel Williams Chavs in één adem met de roman Brave New World. Kun je die vergelijking volgen?
‘Brave New World gaat over een samenleving waarin je niet wil terechtkomen. Ook Chavs gaat daarover. Maar Brave New World is fictie, de Britse maatschappij die ik in mijn boek schilder bestáát. En de blauwdruk ervan spruit niet voort uit het brein van een schrijver met veel inspiratie, maar uit een ideologisch project.’
De demonisering van de arbeidersklasse lijkt hand in hand te gaan met de demonisering van de vakbonden. In België hoor je soms dat ze ‘conservatief’ en ‘niet meer van deze tijd’ zijn. Je bent zelf syndicalist. Voel je je aangesproken?
‘Neen hoor. Het is een slimme techniek van het neoliberalisme: de retoriek van de moderniteit aannemen terwijl net zij de klok willen terugdraaien. Vakbonden blijven de grootste democratische organisaties: ze verenigen miljoenen mensen en zijn hét instrument om ervoor te zorgen dat wie de rijkdom produceert er ook de vruchten van plukt. Weet je dat er in Groot-Brittannië meer dan 1 miljoen werknemers een nulurencontract hebben? Ze hebben een job waarvan het aantal uren niet op voorhand bepaald is. Dát is het gevolg van zwakke syndicaten. Zeg dat maar tegen de tegenstanders van vakbonden in België.’
Thomas Blommaert
Chavs, Owen Jones, uitgeverij EPO, 336 p.
Interview verschenen in Visie, 6/12/2013
vrijdag 6 december 2013
vrijdag 12 april 2013
Mannen van de vuilkar dwingen referendum af
Een volksraadpleging om de privatisering van de stedelijke reinigingsdienst tegen te houden: het stadspersoneel van Sint-Niklaas en hun vakbonden schrijven syndicale geschiedenis. Bericht uit het Waasland.
“Dag meneer, woont u in Sint-Niklaas? Ja? Heeft u onze petitie al getekend?” Het is donderdagnamiddag en terwijl de terreinwagens van de laatste marktkramers in een trage, schokkende polonaise de Grote Markt verlaten staan aan de bibliotheek, een paar honderd meter verder op het Heymanplein, vakbonders handtekeningen in te zamelen. “Voor de tweede dag op rij”, zegt Maarten Bieseman van ACOD. “Gisteren zijn we van deur tot deur geweest, nu concentreren we ons op openbare gebouwen en cafés.”
Een oude man met een grote grijze klak en een bruine wandelstok die voor zijn wekelijks jeneverke naar café ‘t Gildenhuis schuifelt, meldt dat hij al getekend heeft. Maar hij informeert toch geïnteresseerd naar de tussenstand. “Al 7.200 handtekeningen? Dan hebben ze het aan hun kloten”, grijnst hij tevreden. ‘Ze’, dat zijn de dames en heren van het schepencollege van Sint-Niklaas dat bestaat uit N-VA, sp.a en Groen. En ‘het’, dat is het referendum over de privatisering van de reinigingsdienst, de inzet van de petitie.
Een volksraadpleging tegen privatisering? Het is een unicum in de syndicale geschiedenis. Maar in het Waasland wel een met perspectief. Bij 7.400 handtekeningen is het Sint-Niklase stadsbestuur verplicht een referendum te organiseren. Aan de bibliotheek weten ze: nog even en die kaap is gerond. Dan mag de champagne ontkurkt en wordt er gezongen. “De sympathie van de bevolking is enorm”, zegt Stefaan Vertenten. “Toen we vanochtend in groep naar de Markt reden stond er op de Parklaan een vrouw de ramen van een interimbureau te kuisen. Ze zag ons en begon met haar zemelap te zwieren. Precies Les lacs du Connemara maar dan om te zeggen: ik steun jullie.”
“Ik wist niet dat de mannen van ’t stad zo graag gezien waren”, fluistert hij. “Ik denk dat veel Sint-Niklazenaren goed beseffen waar het om draait. Politici spreken altijd over een kerntakendebat. Wel dan. Gaan we zwemmen in het Stedelijk Zwembad? Gaan we aan een betaalbaar tarief naar de bib? Zit oma of opa in het OCMW-rusthuis? Bezoek je de schouwburg? Gaan je kinderen naar het stedelijk basisonderwijs? De overheid levert een dienst aan de bevolking aan een eerlijk sociaal te rechtvaardigen kostprijs of een sociaal herverdeelde kostprijs. De privé dient om winst te maken en dat heeft z’n gevolgen voor service en prijs. De mensen weten dat.”
Niet zoals bij de waterdienst
Een paar jaar geleden verpatste het stadsbestuur al de stedelijke waterdienst. Dat gebeurde zonder slag of stoot. Dat het met de reinigingsdienst anders zou gaan stond in de sterren geschreven. Het personeel voert al actie sinds de plannen om de dienst te privatiseren bekend raakten. Toen het dinsdagochtend hoorde dat het stadsbestuur “geen onderhandelingsmarge” meer zag legde het het werk neer. Een paar uur later stroomde de centrale hall in de stadswerkplaatsen vol: die van de groendienst, openbare werken, de ateliers, signalisatie, enzovoort. En de mannen van de vuilkar vertelden hun collega’s over het referendum waarmee ze in hun hoofd liepen, en uit de zaal klonk: ‘wij doen mee, want straks zijn wij aan de beurt.’
“Woensdag zijn in plaats van de veertig werknemers van de reinigingsdienst meer dan honderdvijftig man van alle stadsdiensten met onze petitie van deur tot deur gegaan”, vertelt ACOD-délégué Patrick De Rudder. “Dat blijven we ook de volgende dagen nog doen. Tegen zaterdag hebben we aan negentig procent van de huizen in de stad aangebeld. We zullen veel meer dan de nodige 7.400 handtekeningen ophalen.” Hij weet niet waar hij het meest content om moet zijn: om de hartverwarmende reacties van de bevolking of om de solidariteit bij de rest van het personeel. “De bibliotheek bleef zelfs gesloten. De mensen van de schouwburg konden dan weer moeilijk weg wegens dansvoorstellingen van Clapaja: ze beslisten dan maar voor en na de show met de petitie rond te gaan.”
De Rudder, die volgend jaar met pensioen gaat maar dat rustig uitboljaar al uit zijn gedachten heeft gezet, zegt dat hij de voorbije dagen collega’s politiek hoogstaande interviews aan de regionale pers heeft zien weggeven alsof ze nooit anders gedaan hebben. “Er zijn veel discussies. Hoe komt het dat er zes miljoen per jaar moet bespaard worden? Waar is dat geld naar toe? Hoe zit het met Dexia? En we zijn ook bezig met vragen als: hoe brengen we onze boodschap het best over aan de burger? Wat marcheert wel, wat niet? En met het referendum is er ook het gevoel: we hebben iets in handen waarmee we het stadsbestuur van gedacht kunnen doen veranderen.”
Verbijsterd
N-VA-burgemeester Dehandschutter zei in een radio-interview “verbijsterd” te zijn: waarom staken als er geen naakte ontslagen komen? Want de werknemers van de reinigingsdienst krijgen straks elders onderdak.
Sp.a en Groen stuurden vorige week zelfs een persbericht rond. Daarin lees je onder andere dat het kartel streng zal toezien via hun vertegenwoordiging in de MIWA (de vereniging voor huisvuilverwerking van het Midden-Waasland, tb) op de loon- en arbeidsvoorwaarden van dienstverleners die intekenen op het contract voor de afvalophaling. “Kent het kartel soms een firma voor afvalophaling met goede arbeidsvoorwaarden?”, vraagt PVDA+verantwoordelijke Jan Vandeputte. “Wij niet. Veel werknemers in die sector krijgen enkel dagcontracten via interimwerk, om nog maar te zwijgen over de veiligheid bij die firma’s. Wat het progressief kartel hier beweert, is ronduit beschamend. Hun vertegenwoordiging in de MIWA gaat het verschil helemaal niet maken.” Hij merkt op dat het hem doet denken aan de sociaal-democratische sirenegezangen die die de privatisering van de ASLK en de liberalisering van de energie begeleidden.
Wordt vervolgd
Donderdagavond krijgen we in ’t Gildenhuis, het bastion van het ACW, het bericht dat de 7.400 signaturen al ruim overschreden zijn. Een biljarter zegt met een spijtig gezicht tegen Maarten Bieseman dat hij niet kan tekenen: hij woont in Beveren. Maarten riposteert dat het niet geeft. Als ik in ‘t laat naar huis wandel, denk ik aan Saramago, de oude schrijver. Hij wist al: ‘Men privatiseert de zee en de hemel, men privatiseert het water en de lucht.’ Maar de privatisering van de Sint-Niklase reinigingsdienst heeft het stadsbestuur nog niet voor elkaar. Nog lang niet.
“Dag meneer, woont u in Sint-Niklaas? Ja? Heeft u onze petitie al getekend?” Het is donderdagnamiddag en terwijl de terreinwagens van de laatste marktkramers in een trage, schokkende polonaise de Grote Markt verlaten staan aan de bibliotheek, een paar honderd meter verder op het Heymanplein, vakbonders handtekeningen in te zamelen. “Voor de tweede dag op rij”, zegt Maarten Bieseman van ACOD. “Gisteren zijn we van deur tot deur geweest, nu concentreren we ons op openbare gebouwen en cafés.”
Een oude man met een grote grijze klak en een bruine wandelstok die voor zijn wekelijks jeneverke naar café ‘t Gildenhuis schuifelt, meldt dat hij al getekend heeft. Maar hij informeert toch geïnteresseerd naar de tussenstand. “Al 7.200 handtekeningen? Dan hebben ze het aan hun kloten”, grijnst hij tevreden. ‘Ze’, dat zijn de dames en heren van het schepencollege van Sint-Niklaas dat bestaat uit N-VA, sp.a en Groen. En ‘het’, dat is het referendum over de privatisering van de reinigingsdienst, de inzet van de petitie.
Een volksraadpleging tegen privatisering? Het is een unicum in de syndicale geschiedenis. Maar in het Waasland wel een met perspectief. Bij 7.400 handtekeningen is het Sint-Niklase stadsbestuur verplicht een referendum te organiseren. Aan de bibliotheek weten ze: nog even en die kaap is gerond. Dan mag de champagne ontkurkt en wordt er gezongen. “De sympathie van de bevolking is enorm”, zegt Stefaan Vertenten. “Toen we vanochtend in groep naar de Markt reden stond er op de Parklaan een vrouw de ramen van een interimbureau te kuisen. Ze zag ons en begon met haar zemelap te zwieren. Precies Les lacs du Connemara maar dan om te zeggen: ik steun jullie.”
“Ik wist niet dat de mannen van ’t stad zo graag gezien waren”, fluistert hij. “Ik denk dat veel Sint-Niklazenaren goed beseffen waar het om draait. Politici spreken altijd over een kerntakendebat. Wel dan. Gaan we zwemmen in het Stedelijk Zwembad? Gaan we aan een betaalbaar tarief naar de bib? Zit oma of opa in het OCMW-rusthuis? Bezoek je de schouwburg? Gaan je kinderen naar het stedelijk basisonderwijs? De overheid levert een dienst aan de bevolking aan een eerlijk sociaal te rechtvaardigen kostprijs of een sociaal herverdeelde kostprijs. De privé dient om winst te maken en dat heeft z’n gevolgen voor service en prijs. De mensen weten dat.”
Niet zoals bij de waterdienst
Een paar jaar geleden verpatste het stadsbestuur al de stedelijke waterdienst. Dat gebeurde zonder slag of stoot. Dat het met de reinigingsdienst anders zou gaan stond in de sterren geschreven. Het personeel voert al actie sinds de plannen om de dienst te privatiseren bekend raakten. Toen het dinsdagochtend hoorde dat het stadsbestuur “geen onderhandelingsmarge” meer zag legde het het werk neer. Een paar uur later stroomde de centrale hall in de stadswerkplaatsen vol: die van de groendienst, openbare werken, de ateliers, signalisatie, enzovoort. En de mannen van de vuilkar vertelden hun collega’s over het referendum waarmee ze in hun hoofd liepen, en uit de zaal klonk: ‘wij doen mee, want straks zijn wij aan de beurt.’
“Woensdag zijn in plaats van de veertig werknemers van de reinigingsdienst meer dan honderdvijftig man van alle stadsdiensten met onze petitie van deur tot deur gegaan”, vertelt ACOD-délégué Patrick De Rudder. “Dat blijven we ook de volgende dagen nog doen. Tegen zaterdag hebben we aan negentig procent van de huizen in de stad aangebeld. We zullen veel meer dan de nodige 7.400 handtekeningen ophalen.” Hij weet niet waar hij het meest content om moet zijn: om de hartverwarmende reacties van de bevolking of om de solidariteit bij de rest van het personeel. “De bibliotheek bleef zelfs gesloten. De mensen van de schouwburg konden dan weer moeilijk weg wegens dansvoorstellingen van Clapaja: ze beslisten dan maar voor en na de show met de petitie rond te gaan.”
De Rudder, die volgend jaar met pensioen gaat maar dat rustig uitboljaar al uit zijn gedachten heeft gezet, zegt dat hij de voorbije dagen collega’s politiek hoogstaande interviews aan de regionale pers heeft zien weggeven alsof ze nooit anders gedaan hebben. “Er zijn veel discussies. Hoe komt het dat er zes miljoen per jaar moet bespaard worden? Waar is dat geld naar toe? Hoe zit het met Dexia? En we zijn ook bezig met vragen als: hoe brengen we onze boodschap het best over aan de burger? Wat marcheert wel, wat niet? En met het referendum is er ook het gevoel: we hebben iets in handen waarmee we het stadsbestuur van gedacht kunnen doen veranderen.”
Verbijsterd
N-VA-burgemeester Dehandschutter zei in een radio-interview “verbijsterd” te zijn: waarom staken als er geen naakte ontslagen komen? Want de werknemers van de reinigingsdienst krijgen straks elders onderdak.
Sp.a en Groen stuurden vorige week zelfs een persbericht rond. Daarin lees je onder andere dat het kartel streng zal toezien via hun vertegenwoordiging in de MIWA (de vereniging voor huisvuilverwerking van het Midden-Waasland, tb) op de loon- en arbeidsvoorwaarden van dienstverleners die intekenen op het contract voor de afvalophaling. “Kent het kartel soms een firma voor afvalophaling met goede arbeidsvoorwaarden?”, vraagt PVDA+verantwoordelijke Jan Vandeputte. “Wij niet. Veel werknemers in die sector krijgen enkel dagcontracten via interimwerk, om nog maar te zwijgen over de veiligheid bij die firma’s. Wat het progressief kartel hier beweert, is ronduit beschamend. Hun vertegenwoordiging in de MIWA gaat het verschil helemaal niet maken.” Hij merkt op dat het hem doet denken aan de sociaal-democratische sirenegezangen die die de privatisering van de ASLK en de liberalisering van de energie begeleidden.
Wordt vervolgd
Donderdagavond krijgen we in ’t Gildenhuis, het bastion van het ACW, het bericht dat de 7.400 signaturen al ruim overschreden zijn. Een biljarter zegt met een spijtig gezicht tegen Maarten Bieseman dat hij niet kan tekenen: hij woont in Beveren. Maarten riposteert dat het niet geeft. Als ik in ‘t laat naar huis wandel, denk ik aan Saramago, de oude schrijver. Hij wist al: ‘Men privatiseert de zee en de hemel, men privatiseert het water en de lucht.’ Maar de privatisering van de Sint-Niklase reinigingsdienst heeft het stadsbestuur nog niet voor elkaar. Nog lang niet.
Abonneren op:
Posts (Atom)